Đầu tư, quản lý vốn, tài sản Nhà nước tại TKV chưa hiệu quả

Tổng nợ phải thu khó đòi của Tập đoàn Than & khoáng sản Việt Nam (TKV) năm 2021 là hơn 279 tỷ đồng, riêng công ty mẹ hơn 146 tỷ đồng. Do giá trị các khoản phải thu, cho vay quá hạn không thể thu hồi lớn, tập đoàn này phải trích lập dự phòng gần 238 tỷ đồng.

Về hiệu quả sử dụng tài sản cố định, chi phí xây dựng cơ bản của TKV vào cuối 2021 là trên 10.182 tỷ đồng, chủ yếu do một số dự án chậm hoặc tạm dừng triển khai như dự án khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê (gần 1.433 tỷ đồng), Khe Chàm II-IV (hơn 2.675 tỷ đồng).

Bên cạnh đó, có trường hợp doanh nghiệp thành viên của TKV ghi nhận chi phí xây dựng cơ bản dở dang tại các dự án dừng đầu tư từ nhiều năm trước, nhưng tới cuối năm 2021 chưa xử lý dứt điểm.

Trong quản lý các khoản đầu tư tài chính dài hạn, công ty mẹ TKV còn một số khoản tiềm ẩn rủi ro tài chính, chưa hiệu quả, như đầu tư vào Công ty cổ phần Cromit cổ Định Thanh Hóa, Công ty liên doanh Alumina Campuchia – Việt Nam, Công ty TNHH Vinacomin Lào, Công ty cổ phần sắt Thạch Khê… Số dự án này thua lỗ hoặc tạm dừng triển khai khiến công ty mẹ TKV phải trích lập dự phòng giảm giá đầu tư hơn 302 tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước cũng đánh giá về hiệu quả kinh tế tại 6 dự án đầu tư của TKV, gồm Suối Lại (Công ty Than Hòn Gai – TKV); Vi kẽm (Bát Xát, Lào Cai của Tổng công ty Khoáng sản TKV); đầu tư thiết bị phục vụ sản xuất năm 2020 (Công ty cổ phần Than Đèo Nai – Vinacomin); Trung tâm chế biến và Kho than tập trung vùng Hòn Gai (Công ty Tuyển than Hòn Gai – Vinacomin); Vận chuyển xít ngược (Công ty Tuyển than Cửa Ông – TKV) và dự án Băng tải than Khe Chàm (Công ty TNHH MTV Môi trường – TKV).

Theo đó, hầu hết dự án này đều thực hiện chậm tiến độ so với kế hoạch ban đầu dẫn đến phải điều chỉnh tiến độ, giảm chi phí đầu tư. Chẳng hạn, với dự án khai thác mỏ đồng vi kẽm (Bát Xát, Lào Cai), việc xác định quy mô, giải pháp thiết kế và công nghệ chưa phù hợp nên chỉ 3 năm sau khi được phê duyệt đã phải điều chỉnh, không đầu tư một số hạng mục.

Hay dự án khai thác hầm lò phần mở rộng Suối Lại (giai đoạn 1) của Công ty Than Hòn Gai – TKV, việc phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công 11 hạng mục đường lò chưa đúng quy định. Một số gói thầu tính sai dự toán (gói thầu tự thực hiện theo đơn giá điều chỉnh hoặc do giá dự toán tính lại vẫn cao hơn giá trúng thầu) hướng dẫn của TKV…