Tuần hỗn loạn khiến đế chế Gautam Adani mất 110 tỷ USD

Thứ ba (31/1), tỷ phú Ấn Độ Gautam Adani đứng rạng rỡ bên cạnh Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ông vẫn có vẻ thoái mái trước hàng trăm khách mời tham dự lễ ký kết tại cảng Haifa, nơi ông đang hợp tác phát triển.

Nhà tài phiệt 60 tuổi này có lý do để phấn chấn. Hợp tác mới sẽ góp phần củng cố kế hoạch chào bán 2,5 tỷ USD cổ phiếu sắp diễn ra, bất chấp làn sóng bán tháo diễn ra sau cáo buộc của Hindenburg Research – một hãng nghiên cứu nhỏ ở New York (Mỹ).

Trước đó, hôm 25/1, Hindenburg công bố kết quả cuộc điều tra 2 năm cho rằng Adani Group “tham gia vào hoạt động thao túng cổ phiếu và lừa đảo sổ sách suốt hàng thập kỷ”. Họ cho biết tập đoàn này có “khối nợ khổng lồ”, trong đó bao gồm cả các khoản vay thế chấp bằng cổ phiếu của nhiều lãnh đạo chủ chốt là thành viên gia đình Adani.

Thông tin làm châm ngòi làn sóng bán tháo cổ phiếu, trái phiếu của các công ty trong Adani Group. Trong một bài bác bỏ dài 413 trang công bố hôm chủ nhật (29/1), vị tỷ phú phủ nhận thông tin, chỉ trích báo cáo là “giả mạo” và đe dọa có động thái pháp lý.

Đến thứ tư (1/2), cổ phiếu trong hệ sinh thái Adani Group tiếp tục bị bán tháo, xóa sạch giá trị thị trường tổng cộng hơn 80 tỷ USD, bất chấp kế hoạch bán cổ phần mới được cho là đã chốt thành công.

Các nhà đầu tư bắt đầu gọi cho Adani để bày tỏ lo ngại. Một trong số đó là Royal Group, công ty mẹ của International Holding của Abu Dhabi. Họ muốn tập đoàn xem xét lại kế hoạch chào bán cổ phần của Adani Enterprises.

Chiều thứ tư, một tổ chức tài chính nhà nước khác – cũng là một trong những nhà đầu tư chủ chốt trong đợt chào bán này – cho biết sẽ không hỗ trợ thêm cho Adani.

Trong cùng ngày, các đảng đối lập chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi tại quốc hội, hô vang “Adani, Adani” trong bài phát biểu về ngân sách công đoàn. Tỷ phú Gautam Adani được cho là có quan hệ mật thiết với ông Modi và thường điều chỉnh chiến lược công ty cho phù hợp với các ưu tiên của thủ tướng.

Khoảng 5h chiều thứ tư, ông Adani triệu tập một cuộc họp hội đồng cổ đông khẩn cấp diễn ra sau 30 phút kể từ khi thông báo. Kết quả, kế hoạch chào bán 2,5 tỷ USD cổ phiếu bị hủy. Thông tin công bố đến tay các sàn chứng khoán lúc 22h21 tối, đánh dấu bước ngoặt đầy kịch tính. Như vậy, chỉ trong 19 giờ, đợt chào bán thêm cổ phần lớn nhất từ trước đến nay của Ấn Độ sụp đổ.

Một nhà giao dịch kỳ cựu nói với Bloomberg rằng ông chưa bao giờ thấy một đợt chào bán cổ phiếu nào bị hủy bỏ theo kiểu này trong gần hai thập kỷ sự nghiệp. Nhưng nhờ vậy, các nhà đầu tư lớn cảm thấy nhẹ nhõm. Tập đoàn Bảo hiểm Nhân thọ của Nhà nước Ấn Độ – cổ đông của 5 công ty thuộc Adani Group, coi quyết định này là một cử chỉ quản trị tốt.

“Đối với tôi, sự quan tâm của các nhà đầu tư là tối quan trọng và mọi thứ chỉ là thứ yếu”, tỷ phú Adani phát biểu với cổ đông trong một video công bố sáng thứ năm (2/2). Ông tuyên bố muốn bảo vệ họ khỏi những tổn thất. Bất chấp sự biến động của cổ phiếu trong tuần qua, ông khẳng định có thể an tâm về hoạt động kinh doanh và quản trị của tập đoàn.

Tuy nhiên, việc bán tháo vẫn tiếp diễn vào thứ sáu (3/2). Một nửa giá trị của Adani Group, tương đương hơn 110 tỷ USD, đã bốc hơi kể từ khi báo cáo của Hindenburg được công bố. Adani Enterprises thiệt hại lớn nhất trong số các công ty niêm yết của tập đoàn giảm hơn 60% vốn hóa – tương đương hơn 30 tỷ USD — từ khi báo cáo được công bố đến khép phiên ngày thứ năm (2/2).

Tác động với toàn bộ thị trường Ấn Độ cũng không nhỏ. Kể từ thứ năm (2/2), đồng rupee đã giảm giá so với tất cả các đồng tiền châu Á, trong khi chênh lệch trên chỉ số trái phiếu trong nước đã mở rộng lên mức cao nhất trong bốn tuần.

Các hiệu ứng lan tỏa đã thúc đẩy chính phủ Modi – được cho là có quan hệ chặt chẽ với ông Adani – bắt đầu giải quyết công khai và tránh xa các bê bối của tập đoàn này. Dù lợi ích của Adani từ cảng đến năng lượng gắn bó chặt chẽ với các kế hoạch tăng trưởng của quốc gia nhưng các quan chức chính phủ đã trấn an.

“Đây là vấn đề giữa một công ty tư nhân, cơ quan quản lý và thị trường. Nó không liên quan đến kinh tế vĩ mô”, T. V. Somanathan, Thư ký tài chính quốc gia, cho biết hôm thứ năm (2/2). Theo ông việc các tổ chức tài chính tiếp xúc với Adani Group không đáng lo ngại và không có nguy cơ ảnh hưởng dây chuyền.

Vào cuối tuần hỗn loạn, tỷ phú Adani đàm phán với các chủ nợ để trả trước một số khoản vay được đảm bảo bằng cổ phiếu cầm cố, vì một số ngân hàng đã ngừng chấp nhận chứng khoán của tập đoàn làm tài sản thế chấp.

“Mọi chuyện vẫn chưa lắng xuống. Mọi người vẫn thận trọng và các nhà đầu tư sẽ được khuyên không nên tìm hiểu về cổ phiếu Adani cho đến khi có sự rõ ràng”, Alok Churiwala, CEO Churiwala Securities, trụ sở tại Mumbai, đánh giá.

Phiên An (theo Bloomberg, CNBC)